هاجر باقری طولابی سال ۱۳۶۱ به دنیا آمد و تحصیلاتش را تا راهنمایی در خرم‌آباد گذراند. تشویق پدر و مادر به تحصیل باعث شد که قبل از کلاس اول ابتدایی خواندن و نوشتن را بیاموزد؛ بنابراین وقتی مدرسه را شروع کرد، همیشه معلم‌ها تشویش می‌کردند. در دوران تحصیل شاگرد اول کلاس بود و در فعالیت‌های فرهنگی-مذهبی نقش پررنگی داشت. رتبهٔ دوم مسابقات کشوری قرآن کریم هم نشانه‌ای بود از استعداد چندوجهی هاجر.

دیپلم ریاضی-فیزیک را با معدل ۱۹/۷۶ به پایان رساند. در کنکور سال ۱۳۸۰ که معروف بود به یکی از سخت‌ترین کنکور‌های تمام ادوار، از بین ۵۰۰ هزار داوطلب رشته ریاضی- فیزیک رتبه ۱۸۶۷ را کسب کرد. پای انتخاب رشتهٔ دانشگاه که می‌رسد، معمولاً آقایان بیشتر به رشته‌های مهندسی تمایل دارند تا خانم‌ها. آن هم رشته‌ای مثل مهندسی برق! چون کارهای عملی و آزمایشگاهی کم ندارد. اما هاجر تصمیمش را گرفته بود؛ مهندسی برق، گرایش قدرت در دانشگاه بوعلی سینا همدان. با موفقیت هم کارشناسی را گذراند تا این قاعدة نانوشته را نقض کند. مقطع کارشناسی ارشد و دکتری را هم با موفقیّت و کسب رتبه اول در بین هم‌ورودی‌هایش به پایان رساند. البته چیزی هم جز این انتظار نمی­رفت.

تحصیلات را که تمام کرد، در یکی از ادارات استان کارمند شد؛ اما از همان روز اول فهمید که برای پشت میز نشستن به دنیا نیامده. اهداف بزرگی در سر داشت که پشت میز اداره به آن‌ها نمی‌رسید.

سال ۱۳۹۳ تلاش کرد در یکی از دانشگاه‌های استان لرستان هیئت علمی شود. همهٔ شرایط را هم داشت، اما سنگ‌اندازی‌های بی‌دلیل مانع از این اتفاق می‌شد. حال‌آنکه همزمان دانشگاه ممفیس آمریکا با بورسیه و فاند تخصصی او موافقت کرده بود و منتظر حضور او در ترم جاری در آمریکا بود. بااین‌حال روحیهٔ خدمت به میهن و علاقه‌اش به لرستان چیزی نبود که با زندگی در آمریکا معامله کند. جلوی سنگ‌اندازی‌ها ایستاد و صبوری کرد. نتیجه‌اش هم شد عضویت در هیئت علمی گروه برق دانشگاه آزاد خرم‌آباد. خانم دکتر که دنبال فرصت مناسبی برای عملی‌کردن ایده‌هایش می‌گشت، حالا این فرصت را با ورود به عرصهٔ اختراعات پیدا کرده بود. البته در وضعیتی که اولین فرزندش به دنیا آمد و مسئولیت مادری هم بر گردنش بود.

– اولین اختراعم یک سطل تفکیک زباله بود که ۵ نوع زباله را به‌صورت هوشمند، بر حسب جنس، تفکیک می‌کرد. چنین چیزی در دنیا نبود و هنوز هم نیست. زباله را در آن می‌اندازی و تشخیص می‌دهد که جنسش چیست؛ چوب، پلاستیک، فلز، زباله ارگانیک یا تر.‌

دومین اختراع در راستای مدیریت مصرف برق، ساخت اتوی خشک بود که از گاز شهری تغذیه می‌کرد. سومین و مهم‌ترین اختراع او، اولین خودرو سبز در ایران بود که از سه انرژی آب، خورشید و باد تغذیه می‌کرد؛ نام آن را اسپیکو[۱] گذاشت. نسخه اولیه را به کمک دو نفر از شاگردانش طراحی کرده و ساختند. نسخه‌ای که سه چرخ داشت، ۲۰۰ کیلو وزنش بود و قابلیت حمل ۱۵۰ کیلو وزن را دارا بود.

– نسخهٔ اول را با سختی‌های بسیار و درحالی‌که دخترم هنوز دو سالش نشده بود، در عرض شش ماه ساختم. بیشتر هزینهٔ ساخت از سمت خانواده بود. اسمش را به عشق خرم‌آباد اسپیکو گذاشتم. خودرو با انرژی آبی، خورشید و باد و عملکردی عالی کار می‌کرد. اسپیکو شده بود سومین خودروی خورشیدی ایران و اولین خودرویی که با انرژی خورشید و باد حرکت می‌کرد. هرچند رونمایی خوبی از آن نشد.

با اسپیکو توانست مدال طلای کارگروه مکانیک و رتبهٔ سوم نمایشگاه بین‌المللی اختراعات در سال ۱۳۹۶ را به دست بیاورد. اما عده‌ای در خارج از کشور که عموماً با رسانه‌های آن‌طرف آبی در ارتباط بودند، در فضای مجازی خانم باقری و اختراعش را مسخره کردند. بی‌اینکه اطلاعی از اهمیّت این اختراع داشته باشند یا برایشان مهم باشد، ظاهر خودرو را که نمونهٔ اولیه و دست‌ساز خانم دکتر بود، بهانه کردند تا کل اختراع را زیر سؤال ببرند. خانم دکتر که قصد نداشت خودروی دوم را بسازد، با جدیت نمونهٔ دوم را ساخت تا هم نسخهٔ اولیهٔ اسپیکو را ارتقا دهد و هم به آن‌ها نشان بدهد که با تمسخر پا پس نمی‌کشد. زمان لازم بود تا کار عظیمی را که شروع کرده بود، تکمیل کند. در این مدت هر کار مکانیکی و فنی‌ای که برای ساخت خودرو نیاز بود، یاد گرفت. از جوشکاری و فرزکاری تا طراحی بدنهٔ خودرو. نسخهٔ سوم، چهارچرخ بود و ظاهر پسندیده‌تری داشت؛ با سیستم تعلیق پیشرفته‌تر.

– سال ۱۳۹۸ نسخهٔ چهار چرخ را با تعلیق کامل ساختم. از لحاظ مکانیکی و الکترونیکی ساختن این خودرو خیلی سخت بود، ولی انجامش دادم. اسمش را کیو[۲] گذاشتم و در نمایشگاه «ایران ساخت» جزء ده محصول برتر شناخته و ثبت اختراع ملی شد. آزار و اذیت‌ها روی کار ما تأثیر نداشت و باعث شد خودرو بیشتر دیده شود و گامی به سمت آینده برداریم.

حاصل زحمات خانم دکتر باقری طولابی تا به امروز پنج اختراع ثبت‌شدهٔ ملی، ۴۰ مقاله علمی-پژوهشی، ISI و اسکوپوس[۳]، شش عنوان کتاب تألیفی و ترجمه‌ای است. موفقیّت‌هایی که در کنار نقش همسری و مادری دو فرزند خردسال به دست آمده است. موفقیّت‌هایی که به ما نشان می‌دهد، هرچقدر دشوار، اما راه رسیدن به موفقیّت بن‌بست نیست.

– اگر شما همین الان در تلفن‌های همراهتان جست‌وجو کنید «ماشین خورشیدی ایرانی» اسپیکو را نشان می‌دهد. همین برای من کافی است. برای بعد از مرگ من هم کافی است. چیزی که می‌خواستم برای شهرم انجام دادم. ماشین خورشیدی ایرانی که یک فناوری های‌تک (فناوری پیشرفته) است، به اسم لرستان و خرم‌آباد در صدر اخبار قرار گرفته.

 

اهداف

پذیرش اعتماد به خود، حتی در شرایط سخت؛

آشنایی با توانایی‌ها و استعدادهای نهفته در وجود یک زن؛

نشان‌دادن روحیهٔ وطن‌دوستی و تلاش برای پیشرفت کشور؛

معرفی خرم‌آباد به‌عنوان شهری پر از استعدادهای نخبگانی؛

افزایش خودباوری و ایجاد اعتماد‌به‌نفس بین دانش‌آموزان دختر؛

معرفی خانم باقری طولابی به‌عنوان الگوی موفّق علمی در کشور.

 

 

 

پیشنهادها

دربارۀ نقش زنان در پیشرفت کشور با دانش‌آموزان گفت‌وگو کنید؛

معرفی و مطالعهٔ کتاب «زنان پیشرو؛ داستان‌هایی برای دختران ایران»؛

سری به خانم طولابی بزنید تا دانش‌آموزان از نزدیک اختراعات ایشان را ببینند؛

از دانش‌آموزان بخواهید دربارۀ ماشین‌های خورشیدی و نحوۀ کار آن‌ها تحقیق کنند؛

از خانم طولابی دعوت کنید تا در سمیناری قصهٔ خودش را برای دانش‌آموزان بازگو کند.

 

 

 

[۱] اسپیکو نام رشته‌کوهی در خرم آباد است که از ترکیب دو کلمه «اسپی» به معنای سفید و «کو» یا همان کوه شکل گرفته است.

[۲] نام دریاچه­ای در قلب شهر خرم­آباد.

[۳] اسکوپوس (Scopus) از بزرگ‌ترین و معتبرترین پایگاه‌های اطلاعاتی علمی در جهان است که توسط شرکت الزویر (Elsevier) راه‌اندازی شده و اطلاعات کتاب‌شناختی حدود شصت میلیون سند را در خود دارد. اسکوپوس به‌عنوان یک نمایه استنادی شناخته می‌شود و امکان تجزیه‌وتحلیل پژوهش‌ها را فراهم می‌کند.